Wednesday, July 27, 2016

Nire laneko hitzak euskaraz erabiliko ditut

2016ko uztaila - Kaiera

Askotan gaztelaniaz edo frantsesez erabiltzearen indarrez, laneko hitzak euskaraz esateaz lotsatzen gara.

Erronkatxo bat proposatzen dizuegu: goazen gure lanean erabiltzen ditugun hitz nagusiak euskaraz ikasten eta gero poliki-poliki erabiltzen.

Lau urrats sinple aldaketarekin hasteko:

1. Orri baten idatzi lanean erabiltzen dituzun hitz arruntenak edo ohikoenak



2. Hiztegietan begiratuta edo galdetuta euskarazko hitzak jaso. Euskalterm hiztegia eta Elhuyar hiztegia gomendatzen dizkizuegu.

3. Orriaren ezker aldean euskarazko hitzak idatzi



4. Astean hitz bat erabiltzen hasi. Nik adibidez aste honetan "control remoto bidez" esan ordez "urruneko kontrol bidez" esango dut.


Saturday, July 16, 2016

Flexible, rigido, tallerra, reunioa...

2016 uztaila - Kaiera

Arlo jasotan erabili ditzagun hitz "jasoak" edo estandarrak:

  • Flexible: malgua
  • Rigido: zurruna
  • Tallerra: lantegia
  • Reunioa: bilera (L bakarra kontuz!)
  • Kotxea: autoa
  • Encia: hortzoi
  • Abioia: hegazkina
  • Bueloa: hegaldia
  • Kartera: diru-zorro 



Baina lasai, faktura euskaraz ere faktura da

Saturday, July 2, 2016

Korredoreak pelotoia atzean atakea jota, hobetu dezagun

2016ko uztaila - Kaiera

Euskal Herrian ziklismorako zaletasun handia dugu, baina hiztegi mailan nola gabiltza? Gogoan dugu "pelotoia", "atakea", "korredorea", eta antzerakoak entzuten genituen garaia.


Hona hemen, gure ustez, euskaraz erabili beharko genituzkeen hitzak:
  • Dominamedalla (es), médaille (fr)
  • Erasoa: ataque (es), attaque (fr)
  • Etapaetapa (es), étape (fr)
  • Elastikoa (edo maillota): maillot (es), maillot (fr)
  • Lasterketacarrera (es), course (fr)
  • Mendateapuerto de montaña (es), col de montagne (fr)
  • Ordokia: llano (es), plat (fr)
  • Sailkapenaclasificación (es), classification (fr)
  • Tropelapelotón (es), peloton (fr)
  • Txirrindularia (edo ziklista): ciclista (es), cycliste (fr)
  • Tarteko helmugameta volante (es), sprint intermédiaire (fr)

Ikusi bizikleta baten zatien izenei buruzko edukia.

Monday, June 27, 2016

Kalean ikusi dizut.. Baina, zer ikusi diozu?

2016ko ekaina - Kaiera

Aditzen erregimena, edo nola erabili behar diren euskaraz forma naturalean, jakitea oso garrantzitsua da.
Zenbat aldiz entzun duzue:
  • Kalean ikusi dizut
Baina, zer ikusi diozu kalean? Besoa? Igeltsoa?

Ikusi aditzak kasu horretan nor-nork erabilera behar du, izan ere ez dago ikusi den objeturik.
  • Kalean ikusi zaitut (nik zu)

Adi ondorengo adibideekin ere:
  • Argaldu egin dut
  • Argaldu egin naiz
  • Operatu diote
  • Operatu dute



Wednesday, June 22, 2016

Pena merezi du, triste al gaude?

2016ko ekaina, Kaiera

Gaztalenaiaren eraginez askotan entzuten dugu "Pena merezi zuen" esamoldea. Ez da egokia euskaraz, "pena" hori gaztelaniatik hartutako kalko bat da. Euskaraz "Merezi izan" da forma zuzena. 

Bi modutara erabili daiteke, subjetuarekin edo modu inpertsonalean:
  • Jonek domina irabaztea merezi zuen (ergatiboa)
  • Merezi du goiz jaikitzea (kontuz ez da ergatiborik behar)
Baina inoiz ez:
  • "Pena merezi du goiz jaikitzea"
  • Eta gutxiago "Pena merezi du goiz jaikitzeak"
Informazioa sakontzeko EHUTSI (EHU) edo IKASBIL (Habe)

Monday, June 13, 2016

Ogien izenak euskaraz

2016ko ekaina, Kaiera

Askotan ikusi izan dugu euskaldunen artean ohituragatik edo inertziagatik erderaz hitz egiten. Okindegietan oso tipikoa da "de centeno bat" entzueta, adibidez.

Udaletako euskara zerbitzuek lan handia egin dute merkatarien hiztegiak lantzen. Hemen duzue, adibidez, Buruntzaldeako mankomunitateak egindako poster ederra:

Buruntzaldeako dendaria bazara eskatu dezakezu


  • Moldeko ogia: Pan de molde (es), pain de mie (fr)
  • Ogi birrindua: Pan rallado (es), chapelure (fr)
  • Barra luzea: Barra grande (es)
  • Barra txikia: Barra pequeña (es)
  • Baserriko ogia: Pan de leña (es)
  • Ogi gatzgabea: Pan sin sal (es), pain non salé (fr)
  • Ogi txigortua: Pan tostado (es), pain toasté (fr)
  • Zekale-ogia: Pan de centeno (es), pain de seigle (fr)
  • Zopakoa: Pan de sopa (es)

Hitz gehiago Buruntzaldeako webgunean.

Beste udal askotan ere bultzatu dira antzerako kanpainak, Pasaia, Orio, Oarsoaldea, Zumaia, etab. Merkataria edo okina baldin bazara jo zure udalera, ziur laguntzen zaituztela.

Berria egunkariko "Ogiaren izenak, gurean" artikulua interesgarria iruditu zaigu.

Sunday, June 12, 2016

Gaztetan egiten diren gauzak

2016ko ekaina - Kaiera

Gazteetan zenbat jolas, salto eta korrika egin dugun, ezta? Eta bestelako hauek egiten al zenituen?
  • A la pata coja: txingoka, txingoan
  • En cuclillas: kokoriko, kukubilko, pikotxean
  • Rodar: pirritatu, pirritan joan/ibili, biraka ari izan
  • De rodillas: belauniko
  • De puntillas: behatz-puntetan, oin-puntetan, hanka-puntetan
  • A gatas, a cuatro patas: lau hankan/oinean, lauoinka, lauhazka, potikoka, katamar, katamarka, katuka

Zer beste egiten zenuten zuek?